Vườn cây cảnh cổ điển Tô Châu (Tô Châu viên lâm) - còn gọi là Cô Châu là một kiến trúc lâm viên ở trong nội thành của Tô Châu, lấy khuôn viên tư gia là chủ đạo, bắt đầu từ thời Xuân Thu (514 trước Công Nguyên), hình thành thời Ngũ Đại, hoàn thành thời nhà Tống, hưng thịnh thời nhà Minh ...

Đến Tô Châu - Đứng đâu để vãn cảnh giữa thành phố nước

Vườn cây cảnh cổ điển Tô Châu (Tô Châu viên lâm) - còn gọi là Cô Châu là một kiến trúc lâm viên ở trong nội thành của Tô Châu, lấy khuôn viên tư gia là chủ đạo, bắt đầu từ thời Xuân Thu (514 trước Công Nguyên), hình thành thời Ngũ Đại, hoàn thành thời nhà Tống, hưng thịnh thời nhà Minh. Đến cuối thời nhà Thanh thì Tô Châu đã có hơn 170 vườn cây cảnh đặc sắc, hiện nay có hơn 60 nơi được bảo tồn hoàn chỉnh, có 19 nơi là vườn cây cảnh mở. Chiếm diện tích không lớn, nhưng lại thể hiện không gian, bố cục và thủ pháp độc đáo, hài hòa với cảnh quan môi trường xung quanh, biến hóa vô cùng. Thời Xuân Thu, nơi đây là kinh thành nước Ngô, cho đến nay Tô Châu đã có hơn 2500 năm lịch sử. "Giang nam viên lâm giáp thiên hạ, Tô Châu viên lâm quán giang nam" (Đất nước đẹp nhất là các khu vườn, Tô Châu có những khu vườn đẹp nhất nước).

Các khu vườn cổ của Tô Châu sơn thủy hữu tình, vừa giản dị nhưng cũng rất cổ kính và lãng mạn. Trong đó phải kể đến một số vườn như Chuyết Chính Viên, Lưu Viên, Võng Sư Viên,Hoàn Tú Sơn Trang,Thương Lang Đình,Sư Tử Lâm,Nghệ Phố,Ngẫu Viên,Thoái Tư Viên. Đây là một trong những khu vườn tiêu biểu cho vườn cổ điển tại Tô Châu.

Vườn cổ điển tại Tô Châu là nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật kiến trúc vườn của Trung Hoa, giản dị, tinh tế và lãng mạn, vừa có vẻ đẹp tự nhiên, vừa có nét độc đáo riêng của nghệ thuật tạo vườn, có thể nói đây là khu vườn tiêu biểui cho nghệ thuật kiến trúc vườn của Trung Hoa.

Về kết cấu và phong cách đều có những nét riêng. Đình đài miếu mạo, đường xá, cầu cống, hang động, núi non, cây cỏ, hoa lá, đều đa dạng và phong phú. Tuy nhiên mỗi triều đại của Trung Quốc đều có một công trình tiêu biểu trong khu vườn này. Tiêu biểu cho nhà Tống là đình Thương Lương, tiêu biểu cho nhà Nguyên là rừng Sư Tử, tiêu biểu cho nhà Minh là vườn Chuyết Chính và Lưu Viên là tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật tạo vườn của nhà Thanh. Theo thống kê, Tô Châu có đến hơn 100 khu vườn, mỗi khu vườn có một nét đẹp riêng. Hàng năm, vườn cổ Tô Châu thu hút hàng trăm lượt khách đổ về đây tham quan, thưởng ngoạn và là bối cảnh quay các bộ phim cổ trang mà không cần phim trường.

Trong các năm 1997 và 2000 có 9 khu vườn cây cảnh ở Tô Châu và xung quanh được UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Tiêu chuẩn để được UNESCO công nhận Tô Châu là di sản

UNESCO đã công nhận các vườn cây cảnh ở Tô Châu vì đã đạt những tiêu chí sau：

• Đại diện cho một thành tựu nghệ thuật độc đáo và đặc sắc, một loại kiệt tác thiên tài có tính sáng tạo;
• Biểu lộ sự thay đổi quan trọng của các giá trị con người, trên một khoảng thời gian hay trong một khu vực văn hóa của thế giới, dựa trên các phát triển trong kiến trúc hay công nghệ, các nhệ thuật kỷ niệm, quy hoạch đô thị hay thiết kế cảnh quan;
• Mang theo bằng chứng duy nhất hay ít nhất là hiếm có về truyền thống văn hóa hay về nền văn minh còn tồn tại hay đã biến mất；
• Là ví dụ nổi bật của kiểu xây dựng, tổng thể kiến trúc hay công nghệ hoặc cảnh quan, minh họa cho  giai đoạn quan trọng trong lịch sử nhân loại;
• Là ví dụ nổi bật của sự định cư nhân loại truyền thống, sử dụng đất, hay sử dụng biển, mà nó là đại diện của nền văn hóa , hay tương tác của con người với môi trường, đặc biệt là khi nó trở thành dễ bị tổn thương dưới tác động của biến đổi không thể đảo ngược.

Các vườn cảnh Tô Châu trong danh sách UNESCO

• Chuyết Chính Viên
• Lưu Viên
• Võng Sư Viên
• Hoàn Tú Sơn Trang
• Thương Lang Đình
• Sư Tử Lâm
• Nghệ Phố
• Ngẫu Viên
• Thoái Tư Viên

Nguồn Wikipedia.